GIÀY CAO GÓT
| Hỏi:
Tôi rất thích đi giày cao gót,
vì giày cao làm cơ thể của mình vừa cao mà lại vừa đẹp. Nhưng
nghe nói, đi giày cao cũng đưa tới vài rủi ro cho sức khỏe. Xin
bác sĩ cho biết các rủi ro này là gì. Cảm ơn bác sĩ Vân Anh |
||||||||
Đáp:
Thưa bà,
Trước khi nói tới giày dép,
xin cùng ôn lại về hai bàn chân.
Thiên chức của hai bàn chân
là để chống đỡ cơ thể, đi lại, chạy nhẩy, leo trèo, nhún
nhẩy múa may.
Mà tập đi những bước đầu
đời với em bé là cả một công trình khó khăn cần học hỏi
và thực hiện trong nhiều tháng. Vì phải “ba tháng biết
lẫy, bẩy tháng biết bò” rồi tới tháng thứ chin thì bé
mới “lò dò biết đi” Trước hết là bé phải xoay bụng để
tập bò với đôi bàn tay, hai đầu gối, rồi cẩn thận đẩy
mình lên cao, chập chững đứng dậy. Bé sẽ té, nhưng bé
vẫn cố, tiếp tục sau cả trăm lần thất bại, té lên té
xuống. Cuối cùng thì bé cũng sẽ đứng vững và chập choạng
bước tới.
Khi tập như vậy, bé phải
sử dụng nhiều cơ bắp, co vào duỗi ra đúng lúc nhịp nhàng
với nhau để cân bằng trọng tâm cơ thể trên đôi bàn chân
nho nhỏ với gót hồng hồng. Tiểu não có vai trò quan
trọng trong giữ thăng bằng này. Và cũng không quên hai
cánh tay đung đưa phải trái, trước sau nhất là lúc đi
nhanh, chạy bộ.
Khi đi đứng, hai bàn chân
với các ngón thường là phải bám bằng trên mặt đất để
chịu đựng sức nặng cơ thể. Mới sanh ai cũng có bàn chân
dẹp. Chỉ khi bé thơ bắt đầu bước đi thì các cơ và gân
mới căng ra và kéo các xương cong lên. Thường thường khi
bước thì gót chân chạm mặt đất trước
Khi đi hoặc bắt đầu chạy,
cẳng chân chịu sức nặng lớn hơn trọng lượng cơ thể tới
sáu lần. Bàn chân có nhiều xương nhỏ, mềm rất dễ gẫy.
Nhưng chúng được cột với nhau bằng một hệ thống gân và
dây chằng rất bền dai để giúp nhịp nhàng bước tới lui.
Ðã có một thời, bàn chân
nhỏ được coi như dấu chỉ của danh gia quý tộc, nên có
tục bó chân, nhét vào đôi hài bé síu, xương gót chân gập
về phía trước, bốn ngón chân cong vào nằm ở dưới. Thành
gót sen nho nhỏ xinh xinh nhưng đi không vững và khó
khăn.
Chân dể đi. Nhưng mặt đất
cũng nhiều rủi ro gây tổn thương cho chân. nên cần được
bảo vệ bằng thứ mà ta gọi là đôi giày, đôi dép.
Dép được dùng đầu tiên ở
vùng khí hậu nóng với mục đích bảo vệ bàn chân, gót
chân, nhưng mu bàn chân để hở vì cần thông thoáng. Trong
khi đó dân miền núi, nơi có khí hậu lạnh thì mang giày
ống.
Nhiều ngàn năm trước đây,
giày cho cả nam lẫn nữ chỉ là một miếng vật liệu bao bọc
toàn chân; mãi tới thế kỷ 18, mới có khác nhau giữa giày
nam giày nữ.
Giày với gót cao 6 inch đã
được nữ lưu quý phái Âu Châu mang từ thế kỷ 17, và khi
bước đi họ cần hai nô tỳ đỡ hai bên để đứng vững.
Dù là để bảo vệ đôi bàn
chân nhưng giày dép quá cao cũng đưa đến rủi ro cho
người mang chúng.
Bình thường khi ta bước tới
thì gót chân chạm đất trước.Nếu sờ vào gót, ta thấy da
nơi đây cũng dầy hơn phần trước của chân. Khi làm ra
giày thì cũng không ai nghĩ tới làm gót cao. Nhưng dùng
lâu, thấy gót giày chóng mòn, nên đế được đưa cao hơn.
Và mục tiêu sơ khởi của đế cao chỉ là vậy: để giày khỏi
sớm bị mòn.
Nhưng thời trang làm đẹp
lại đi xa hơn. Vì người ta thấy khi phụ nữ mang giày đế
cao thì bước đi nom thanh cao, yểu điệu, dễ dàng nhún
nhẩy, nhất là nhấp nhô bàn tọa. Khiêu vũ điệu valse mà
đi giày cao gót thì mỗi bước quay là cả một nhịp nhàng
uốn éo, như sóng dợn lên xuống.
Khi mang giày gót quá cao,
quý bà quý cô sẽ bước đi trên những ngón chân của mình
thay vì cả bàn chân. Ngực và thắt lưng sẽ đẩy về phía
trước, hông ngả về phía sau, đầu gối gập lại, toàn thân
tựa trên các đầu ngón chân. Hậu quả là cơ bắp chuối
không duỗi ra, trở thành co cứng, ngắn lại; đầu gối đau
nhức vì bắp thịt trên đùi đè xuống. Nếu bước đi mà mất
thăng bằng sẽ bị trẹo cổ chân, bong gân; gân gót chân co
ngắn, cứng nhắc. Dáng đi sẽ thay đổi, chân trước không
bước xa được, gót chân không chạm xuống đất.
Lái xe hơi với giày gót quá
cao hoạc dép mỏng cũng có khó khăn. Khi đạp thắng hay
ga, ngón chân đè lên các bộ phận này, gót chân dựa xuống
sàn xe. Với gót giày cao, gót chân nâng lên, đầu ngón
chân luôn luôn đè trên thắng, ga, có thể gây tai nạn.
Đó là các rủi ro khi mang
giày cao gót, xin gửi tới bà, để “kính tường”.
Cũng xin mách bà vài mẹo
vặt như sau, nếu vẫn còn muốn mang giày cao gót:
-Sau một ngày mang giày cao
gót, buổi chiều về nhà, ngồi thoải mái trên ghế. Dùng
một mảnh vải dài, lót dưới bàn chân rồi kéo bàn chân về
phía mình, trong khi đó hướng các ngón chân về phía
trước, để thư giãn các ngón này.
-Trên đường đi làm, mang
giày đế mỏng, tới sở mới đổi sang giày cao gót khi đi
lại trong văn phòng..
-Lựa giày có gót rộng mặt
để giảm áp lực lên đầu ngón chân.
-Có thể mua miếng lót gót
chân để bước đi được thoải mái dễ dàng.
Chúc bà mạnh khỏe.
BS Nguyễn Ý Đức
 | ||||||||
